مخراج کاری یا مرصع کاری و یا جواهرنگاری به عمل نشاندن سنگ یا نگین بر روی اشیاء تزئینی و قیمتی و یا ظروف و زیورآلات می گویند.

پیشینه مخراج کاری

مخراج کاری مانند خیلی از هنر ها زمانی نمایان شد که مورد نیازبشر قرار گرفت.
شکوفای این هنر به ۱۰۰ ها سال پیش، دقیقا زمانی که گوهرشناسان و جواهر سازها به فکر ترکیب سنگ و فلز افتادند بر میگردد.

هنر مخراج کاری از جمله هنرهایی ست که در ایران از پیشینه طولانی برخوردار است و آثاری که از این هنر بر جای مانده به خوبی این موضوع را اثبات میکند. هنرمندان ایرانی بسیاری وجود داشته اند که در این هنر صاحب سبک بوده اند.

البته مخراج کاری فقط برای زیورآلات انجام نمیشود. در ظروف قدیمی مانند لیوان، شمعدان، جام های نوشیدنی و حتی شمشیر و اسلحه های قدیمی خاص نیز استفاده شده است.

در کاخ ها و خانه های اعیانی اینگونه اشیا که تعداد زیادی از آن ها ظروف مختلف بوده است، دیده میشده.

مخراج کاری یا همان مرصع کاری در گذشته با ابزار های متفاوتی انجام می شده ولی در نهایت چیزی که بر جا مانده اثاری بسیار فاخر و زیبا ست که در ان روح هنرمند دمیده شده است.

آشنایی با مخراج کاری

اجازه دهید شما را با هنر مخراج کاری بیشتر آشنا کنیم.

زیورآلات به نوبه ی خود از زیبای خاصی برخودار هستن ولی برای مثال وقتی به یک انگشتر نگین اضاف می شود زیبای آن دوچندان میشود.

مخراج کاری یکی از مراحل ساخت زیورآلات می باشد. در این مرحله، لازم است تا سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی بر روی فلزات متصل شوند. اتصال سنگ ها و فلز با چسب یا موادی شبیه به آن انجام نمیشود! بلکه هنرمند جواهر ساز، سنگ ها را درون فلز قرار می دهد. در واقع به این کار،یعنی نشان دادن سنگ در فلز، مخراج کاری گویند.

در رشته جواهر سازی به فردی که نگین های مختلف را روی انواع زیورآلات از قبیل انگشتر ، گوشواره ،دستبند وانواع سرویس ها سوار میکنید مخراج کار گفته میشود. به این کار در بازار جهانی stone setting یا stone loading گفته میشود.

مخراجکاری یک هنر است…

هنر مخراج کاری در رشته جواهرسازی یک شاخه کاملا مستقل است.
و جالب است که با توجه به پیشرفت علم و گذر زمان و ساخت انواع دستگاه های صنعتی خاص و پیچیده هنور دستگاهی ساخته نشده که بتواند کار یک مخراج کار ماهر را انجام دهد.

شاید در نگاه اول ساده به نظر برسد، ولی این کار بسیار حساس و زمان بر است چون زیورآلات معمولا از ظرافت خاصی بر خوردار هستند و سنگ ها بسیار حساس می باشند.

در صورتی که هر قسمت از مخراج کاری درست و اصولی انجام نشود یا سنگ از بین میرود و یا محصول ساخته شده آسیب میبیند و باید مجدد ساخته شود.

به همین خاطر هست که این هنر،یک شاخه کاملا مستقل و حساس می باشد.

انواع روش های مخراج کاری

• ریلی
• قلمزنی
• کاسه ای
• چنگ
• دیواره کوبی و نبش

این روش ها با توجه به نوع کار و مدل سنگ انتخاب شده و با حساسیت کامل‌انجام می شود.

ابزار های مخراج کاری

• مشته مخراج کاری
• گیره پیچ
• گیره گوی یا گوی مخراج کاری
• گوارسه غلطان
• انواع مته ها مثل چتری ،سر گرد، کف تراش ،گلدانی و …

در این مقاله تلاش کردیم تا به صورت خلاصه شما را با هنر مخراج کاری آشنا کنیم و خاطر نشان کنیم که هنر مخراجکاری با چسب و موادی شبیه به آن انجام نمیشود! بلکه با استفاده از ابزار های بسیاری برای ثابت نگه داشتن جواهر بر روی پایه کار استفاده میشود.

و در اخر اگر به این هنر علاقه مندید و مایل هستید تا عنوان یک کسب و کار به آن نگاه کنید اول از همه به یک دوره آموزش و بعد نیاز به تمرین های بسیار دارید و در اخر شما میتونید درآمد خوبی از این رشته داشته باشید.